Nội dung tư vấn: Trước đây gia đình tôi có khai phá một phần đất công để trồng cây và để ở, ở sau đất của ông ngoại, tuy nhiên không được cấp chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng vài năm trở lại đây gia đình chúng tôi đã được nhân viên địa chính đo đạt phần đất mà chúng tôi đã lấn chiếm để ở và trồng cây và đã đóng thuế cho toàn bộ phần đất đó. Nhưng hiện nay một phần đất mà chúng tôi đang sử dụng bị con của ông ngoại bán cho người khác, vậy bây giờ chúng tôi phải làm thế nào để lấy lại được phần đất mà chúng tôi đã khai phá đó, theo chúng tôi được biết thì phần đất đó không nằm trong quyền sở hữu của những người bán, hiện giờ ông ngoại đã mất, và phần đất của ông ngoại thì đã bán toàn bộ thửa đất mà ông sở hữu cho người con khác và phần đất đó (phần đất mà chúng tôi đã sử dụng) không nằm trong quyền sở hữu của người con đó. Xin luật sư tư vấn cho chúng tôi. Xin chân thành cảm ơn.
Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:
Theo như thông tin bạn đưa ra thì gia đình bạn có khai phá một phần đất công để trồng cây và để ở, tuy nhiên không được cấp chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng vài năm trở lại đây gia đình bạn đã được nhân viên địa chính đo đạt phần đất mà gia đình bạn đã lấn chiếm để ở và trồng cây và đã đóng thuế cho toàn bộ phần đất đó. Không rõ bạn sử dụng phần đất này từ khi nào cho nên không thể xác định được quyền được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng của bạn đối với phần đất này.
Tuy nhiên, phần đất mà gia đình bạn đang sử dụng không nằm trong quyền sở hữu của người con của ông ngoại, do đó người con này cũng không có quyền đối với phần đất này, cũng đồng nghĩa với việc người con không có quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất của phần đất đó.
Theo quy định tại Điều 123 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì:
Điều 123. Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội
Giao dịch dân sự có mục đích, nội dung vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội thì vô hiệu.
Điều cấm của luật là những quy định của luật không cho phép chủ thể thực hiện những hành vi nhất định.
Đạo đức xã hội là những chuẩn mực ứng xử chung trong đời sống xã hội, được cộng đồng thừa nhận và tôn trọng.
Do đó bạn có thể yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự giữa người con của ông ngoại với bên mua đất là giao dịch dân sự vô hiệu. Theo đó, hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu được quy định tại Điều 131 Bộ luật Dân sự năm 2015 như sau:
Điều 131. Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu
1. Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập.
2. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
Trường hợp không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả.
3. Bên ngay tình trong việc thu hoa lợi, lợi tức không phải hoàn trả lại hoa lợi, lợi tức đó.
4. Bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường.
5. Việc giải quyết hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu liên quan đến quyền nhân thân do Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định.
Như vậy, khi Tòa án tuyên giao dịch dân sự giữa người con của ông ngoại và bên mua đất là giao dịch dân sự vô hiệu. Từ đó các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận theo quy định tại Bộ luật dân sự.
