Ngàn đời không đủ sức đi mau
Có chi vướng víu trong hơi máy
Cả mấy toa đầy nặng khổ đau
Ga Huế – nhà ga chính của tuyến đường sắt dài 68 km nối Huế với Đông Hà do người Pháp xây dựng hoàn thành vào năm 1906 dưới triều vua Thành Thái, lúc đầu có tên là ga Trường Súng, bởi khu đất xây nhà ga là một ngọn đồi, từ thời các chúa Nguyễn đã cho thiết lập tại đây một xạ trường để các binh sĩ trú đóng bên kia sông Hương qua tập bắn súng.
Ga được xây dựng nhìn ra sông Lợi Nông, nhìn về con phố Tây Jules Ferry (Lê Lợi) thẳng tắp bên dòng Hương Giang. Trước kia, trên khu đồi Lịch Đợi phía sau ga có miếu Lịch Đợi Đế Vương do các vua Nguyễn xây dựng để thờ tự các vị vua từ thời vua Hùng, sự xuất hiện của ga Huế làm cho di tích có ý nghĩa này chỉ còn là tên một địa danh nơi đây.
Ngày trước, đó là một quần thể kiến trúc theo mô thức dịch vụ đường sắt châu Âu với nhà ga đưa đón khách, nơi tiếp nhận hàng hóa, các phòng làm việc, cơ xưởng hoả xa và khách sạn … Công trình nhà ga, khách sạn đồ sộ này do một nhà thầu phụ nữ đảm trách xây dựng. Đó là bà Thái Thị Tứ, phu nhân của Thượng thư Nguyễn Trừng dưới triều Nguyễn.
Ga Huế từng lưu dấu chân nhiều hành khách đặc biệt. Mùa thu năm 1907 chính tại sân ga này người Pháp đưa vua Thành Thái và gia đình ông đi đày ở Vũng Tàu. Năm 1916, vua Duy Tân sau cuộc khởi nghĩa không thành đã bị đưa lên ga Huế, bắt đầu cuộc đày ải sang đảo Réunion. Ngày 7/5/1922, vua Khải Định đã đưa một đoàn tuỳ tùng khởi hành từ ga Huế vào Đà Nẵng để lên tàu sang Pháp dự đấu xảo và mang luôn Hoàng Thái tử Vĩnh Thuỵ lúc đó mới 9 tuổi sang du học.
Đọc thêm:
52 viên đạn cổ là đạn đại bác trong kho súng của vua Nguyễn